Welkom

De literatuur van een land wordt gemaakt door schrijvers, de wereldliteratuur door vertalers.*

Literair vertalen

De Vertalersvakschool biedt in Amsterdam en Antwerpen opleidingen, cursussen en losse werkgroepen, die als doel hebben je voor te bereiden op de praktijk van het literair vertalen. Vertalen is de meest intieme manier waarop je met een tekst kunt omgaan. Niet voor niets wordt vaak gezegd dat literair vertalers de beste lezers zijn. Bij het vertalen van een tekst wordt pas echt duidelijk wat de auteur bedoelt en komen de diepere lagen naar boven. De vertaler moet doordringen in de tekst en talloze keuzes maken in naam van het publiek dat de Nederlandse vertaling zal lezen.

Opleiding

Je leert op de Vertalersvakschool van vooraanstaande vertalers hoe je een literair werk kunt doorgronden, welke basistechnieken je kunt toepassen en hoe je omgaat met verschillende genres. Ook volg je lessen Nederlands over stijl en tekstanalyse. Bovendien leer je hoe de boekenwereld in elkaar zit en hoe je in die wereld een plek kunt vinden als professioneel vertaler. De docenten zijn zonder uitzondering zeer ervaren literair vertalers.

Vooropleiding

Er is geen geëigende vooropleiding voor literair vertalen bij de Vertalersvakschool. Lezers, schrijvers en commercieel vertalers kunnen met de opleiding hun literaire talent verder aanscherpen. Talent is een basisvoorwaarde, ambachtelijke vaardigheid is wat je bij ons leert. Een geboren vertaler wordt gemaakt, en wel bij de Vertalersvakschool, om met docente Nicolette Hoekmeijer te spreken.

Op deze site lees je per taal informatie over de opleidingen, cursussen, docenten en alumni van de Vertalersvakschool in Amsterdam. Als je vragen hebt, kun je via mail of telefoon contact opnemen. De school heeft ook een vestiging in Antwerpen.

*José Saramago, vertaald door Harrie Lemmens.

nieuws

Korte cursus Koreaans

Zoals je op deze site kunt lezen, organiseert de Vertalersvakschool ieder studiejaar een korte cursus  vertalen uit een ‘kleine’ taal. Dit studiejaar bieden we literair vertalen uit het Koreaans. Moderator van de cursus is Mattho Mandersloot. De cursusdata zijn:

19 januari
2 februari
16 februari
9 maart
23 maart
20 april
11 mei
1 juni

De cursus is om geografische redenen geheel online. Als je meer wilt weten, stuur een berichtje of bel ons.

Opstapcursus literair vertalen

In het studiejaar 2022-2023 organiseert de Vertalersvakschool weer opstapcursussen literair vertalen vanuit het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Russisch en Spaans. De opstapcursus is een kennismaking met het literair vertalen en dient als voorbereiding op de tweejarige opleiding. De cursussen starten in januari. Voor Engels is er een extra ronde in het najaar van 2022. Als je belangstelling hebt, vul het webformulier in of stuur een mailtje.

Afgestudeerd!

Weer een nieuwe lichting vertalers heeft eind 2021 het certificaat van de Vertalersvakschool Amsterdam ontvangen. Helaas zonder feestelijkheden, maar met welgemeende felicitaties en alle lof voor het harde werk dat twee jaar lang is verzet. De afgestudeerden vertalers Duits zijn Peter Huijzer, Jos van Kan, Joost Mulder, Charlotte van Rooden en Chiara Tissen. Als vertaler Engels zijn afgestudeerd Tessa van Dooren, Lisette van Eijk, Corine Guldie, Marjolijn Huiberts, Kirsten Mulder en Saskia Wieberdink. We verwachten dat zich zeer binnenkort nog drie afgestudeerden bij deze lichting voegen.

 

Chinees

In de herfst van 2021 organiseert de Vertalersvakschool een korte cursus literair vertalen uit het Chinees. Een serie van acht workshops op de vrijdagavonden, in Amsterdam. Lesavonden van 18.30 tot 21.30 uur, op 8 en 15 oktober, 5, 12, 19 en 26 november en 3 en 10 december. De docent is gelauwerd vertaler Mark Leenhouts. Heb je belangstelling, laat het ons weten!

Inschrijven 2021-2022

Na meer dan een jaar online te hebben gewerkt, kunnen we na de zomer weer workshops op locatie organiseren.  Maar een deel van de workshops blijft online, omdat we tijdens de coronabeperkingen hebben gemerkt dat onlineworkshops een prima aanvulling vormen op het studieprogramma.

We starten in ieder geval met eerstejaarsgroepen Duits, Engels en Frans. Voor Italiaans  en Spaans zijn er dit jaar nog niet voldoende studenten. Elke groep moet uit ongeveer zeven mensen bestaan om te kunnen beginnen.

In januari beginnen de opstartcursussen weer. We verwachten dan ook weer Russisch te kunnen bieden. En in het eerste trimester van het studiejaar 2021-2022 organiseren we een korte cursus literair vertalen uit het Chinees.

 

Topprestatie van vertaalstudenten

Docent Ard Posthuma noemt in zijn blog van 30 mei een opmerkelijke prestatie van zijn tweedejaarsstudenten aan de Vertalersvakschool.

https://www.ardposthuma.nl/

Publiceren in PLUK

Tijdschrift PLUK zoekt debuterende vertalers! Voor alle info en spelregels, kijk op tijdschrift-pluk.nl!

VertaalZooms online
meer

Cursussen en opleiding

Opstapcursus

Voor elke taal begint het literair vertalen met een korte cursus. De cursus vormt de opstap naar de opleiding en is de gelegenheid om te proeven van het vertalen en om je talent te testen. De cursus bestaat uit acht online workshops verspreid over het tweede en het derde trimester, dus tussen januari en juni. Literaire stijl en schrijftechniek zijn belangrijke componenten. Als afsluiting van de cursus maak je een geannoteerde vertaling, waarmee je literaire uitdrukkingskracht (je artistieke ontwikkelingspotentieel) wordt getest. Je kunt doorstromen naar de opleiding als deze vertaling positief is beoordeeld.

Het cursusgeld voor de korte cursussen bedraagt 750 euro. De lessen worden via Zoom gegeven op donderdagavond tussen 19 en 21 uur. Studenten die al literaire ervaring hebben of een literaire vertaalopleiding hebben afgerond en hun vertaalvaardigheden willen bijschaven, kunnen een cursus ook als aparte module volgen.

Tweejarige opleiding

Nadat je in de korte cursus je talent hebt getoetst en de eindvertaling positief is beoordeeld, begint de tweejarige opleiding. Het eerste jaar bestaat uit intensieve vertaalworkshops. In het eerste trimester zijn er acht fysieke workshops. Het tweede en derde trimester bestaan uit telkens vijf fysieke workshops, aangevuld met gerichte lees- en schrijfopdrachten. Toegang tot het laatste jaar hangt af van de beoordeling van de eindvertaling. Het cursusgeld voor het eerste jaar bedraagt 2250 euro.

In het tweede jaar wordt de focus op langere vertalingen gelegd. Dit vereist meer tijd tussen de workshops en een andere vorm van begeleiding. Het laatste jaar van de opleiding bestaat daarom uit een mix van workshops en mentoraat. In de eerste twee trimesters zijn er telkens vier fysieke workshops. Daarnaast krijgen alle studenten per trimester twee uur begeleiding via Zoom, waarin ze de docent vragen kunnen stellen en vertaalkwesties kunnen voorleggen. Het derde trimester besteedt de student aan de eindvertaling. Er zijn twee fysieke ateliers in groep en voor elke student twee individuele online sessies met de begeleider van de eindvertaling. Studenten kiezen zelf de tekst voor de eindvertaling en sorteren dus voor op een mogelijk specialisme. Het cursusgeld voor het tweede jaar bedraagt 2250 euro.

Diploma

De tweejarige opleiding wordt afgesloten met een eindvertaling. Wanneer deze positief wordt beoordeeld ontvang je een certificaat, dat geen formeel civiel effect heeft, maar dat uitgevers laat zien dat je het vak beheerst en van wie je het hebt geleerd. De Vertalersvakschool is daarmee een kweekvijver waaruit uitgevers en culturele instellingen putten.

Cursussen kleinere talen

Voor de kleinere talen organiseert de school geen opleiding, maar wel kortere cursussen. Zo zijn de afgelopen jaren Turks, Pools, Tsjechisch en Hongaars aan bod geweest. In 2020 waren er korte cursussen vertalen uit het Latijn en uit het Japans. De korte cursussen in de ‘kleine’ talen worden mede mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds. Aangezien we pas kunnen starten wanneer er een groep van zeven is, raden we je aan niet te wachten, maar ons te laten weten dat je belangstelling hebt voor een bepaalde taal.

 

 

Lesmethode

Didactiek

De didactische aanpak van de Vertalersvakschool is zuiver ambachtelijk. De school is opgericht door de literair vertalers zelf, die de expertise van hun generatie willen doorgeven aan een nieuwe lichting. De school heeft geen eigen vertaalopvatting of -poëtica. Daarom krijgt elke cursist te maken met meerdere docenten (in de opleiding zes of meer) die allemaal hun eigen vertaalopvatting meebrengen. De cursist ontwikkelt gaandeweg een eigen vertaalopvatting en wordt in dat traject begeleid door de docenten.

Studielast

Er wordt vooral veel vertaald in de opleiding en de cursussen. Je kunt rekenen op een tekst van tussen de 500 en 1000 woorden per week. Het genre van de teksten wisselt ook. Literaire non-fictie, poëzie, toneel, essays, het komt allemaal in meer of mindere mate aan bod. Al met al ben je ongeveer 15 uur per week aan het lezen, bespreken, zoeken, puzzelen en vertalen.

Ambachtelijke vaardigheden

Door de variatie en de feedback ontdek je waar je sterke en zwakke punten liggen. Bovendien schrijf je elk jaar een zelfevaluatie waarin je de balans opmaakt. Leren vertalen is een langzaam proces dat pieken en dalen kent. Op het moment dat je denkt het nu aardig in de vingers te hebben, kun je geconfronteerd worden met een genre of auteur waar je geen raad mee weet. Dat zijn de leermomenten en zo vergaar je gaandeweg de ambachtelijke vaardigheden waarmee je kunt beginnen als allround vertaler.

 

Ko
Ne

Koreaans

Vertalen is voortdurend zijpaden verkennen om te kijken of je op de goede weg bent.  Nicolette Hoekmeijer

Ch
Ne

Chinees

'Vertalen is het vangen van vogels met een levende vogel.' Oftewel: de vertaler is een lokvogel. Oude Chinese definitie.

Du
Ne

Duits

'Vrij waar het moet, letterlijk waar het kan.' Nelleke van Maaren

En
Ne

Engels

'Je moet je als literair vertaler natuurlijk losmaken van de brontekst, maar je kunt je alleen losmaken van iets waar je om te beginnen goed aan vast zit.' Auke Leistra

Fr
Ne

Frans

'Vertalen is als schoonmaken. Je ziet het alleen als het niet of heel slecht is gedaan.' Andrea Kluitmann

Ho
Ne

Hongaars

‘Vertaalproblemen zijn altijd moeilijk uit te leggen. Als het makkelijk uit te leggen was, had ik geen vertaalprobleem tenslotte.’ Mari Alföldy

It
Ne

Italiaans

'Vertalen is de kunst van het falen.' Umberto Eco

Ja
Ne

Japans

'Literaire vertalers, het is geweten, zijn buiten de eigen professionele kring doorgaans gedoemd tot anonimiteit.' Luk Van Haute

La
Ne

Latijn

'Vertalen is de grondigste methode om intimiteit met een tekst op te bouwen. Piet Gerbrandy'

Ne
Ne

Nederlands

'Soms vertaal ik wel eens iets in het Nederlands en dan krijg ik soms het gevoel dat Nederlands eigenlijk een heel rare taal is. Andere talen zijn gewoon, maar Nederlands is raar. ' Karel van het Reve

NG
Ne

Nieuwgrieks

'Het nadeel van vertalen uit een kleine taal heeft ook een voordeel: uitgevers kunnen de taal vaak niet lezen en als vertaler fungeer je dus vrijwel onmiddellijk als een soort ambassadeur.' Caroline Meijer

Po
Ne

Pools

'Maar wie en wat de vertaler ook is geweest, als hij klaar is met zijn werk, heeft geleden en huisgehouden, moet hij opeens niet Iedereen en Alles zijn, maar Niemand en Niets, onzichtbaar, afwezig, weg. Het boek verschijnt, de vertaler verdwijnt.' Gerard Rasch

Ro
Ne

Roemeens

'Vertalen is een avontuur omdat het altijd een puzzel is.' Jan Willem Bos

Ru
Ne

Russisch

'Vertalen is pielen op de vierkante centimeter.' Arthur Langeveld

Sp
Ne

Spaans

'Een vertaler is iemand die uit vijf equivalenten het zesde kiest.' Dolf Verspoor

Ts
Ne

Tsjechisch

'De Nederlandse lezer moet evenzeer bij zich te rade gaan, plezier beleven aan semantische en vormgrappen en een traan wegpinken bij dramatische ontwikkelingen als de Tsjechische lezer dat doet wanneer hij de tekst in de originele taal leest.' Kees Mercks